“Bu gün süni intellekt sənaye transformasiyasını sürətləndirən, həyat tərzimizi formalaşdıran və bir sıra sektorlarda inqilab edən qüvvəyə çevrilib. Bu texnoloji inqilabla dünyada etik və təhlükəsizliklə bağlı narahatlıqlar artıb. Avropa İttifaqı bu yeni rəqəmsal dövrə ədalətli, etik və təhlükəsiz keçid etmək üçün hərtərəfli süni intellekt tənzimləməsi yaratmaqla aparıcı rol oynayır”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu sözləri türk eskpert Səna Birinci özünün analitik materialında vurğulayıb.
Onun sözlərinə görə, süni intellekti tənzimləyən qanunlar 37 saatlıq danışıqlarından sonra Avropa Parlamenti ilə Aİ-yə üzv ölkələr arasında imzalanan sazişdə qəbul edilib. Bu qanun həm də dünyada Süni intellektin tərifi, əhatə dairəsi və məsuliyyəti ilə bağlı ilk çərçivə mətni olmaq xüsusiyyətinə malikdir. Avropa komissarı Terri Breton bu qanunu “tarixi sənəd” adlandırıb.
“Avropadakı sosial media və axtarış sistemlərini də idarə edəcək bir sıra qanunlardan ibarət olan və X, TikTok və Google kimi nəhəngləri əhatə edən müqavilə süni intellektdən istifadə edən məhsul və ya xidmətlər üçün “risk əsaslı yanaşmanı” qəbul edir. Sənəd demokratiya, qanunun aliliyi və ifadə azadlığı kimi əsas hüquqları qorumaq, eyni zamanda investisiya və innovasiyaları təşviq etmək üçün nəzərdə tutulub”.
AB prezidenti Ursula fon der Leyen bildirib ki, “Süni İntellekt Aktı dünyada bir ilkdir. Etibar edə biləcəyiniz süni intellektin inkişafı insanların və bizneslərin təhlükəsizliyi və fundamental hüquqları üçün unikal hüquqi bazadır. Biz öz siyasi göstərişlərimizlə bu öhdəliyi götürdük və yerinə yetirdik.
Kolumbiya Hüquq Məktəbinin professoru, AB hüququ və rəqəmsal qaydalar üzrə ekspert Anu Bradford qanunla bağlı bunları deyib ki, “AI Aktı dünyanın ilk hərtərəfli, üfüqi və məcburi AI tənzimləməsidir və təkcə Avropada oyun dəyişdiricisi olmayacaq, həm də yurisdiksiyalarda AI-nin tənzimlənməsi üçün qlobal sürətə əhəmiyyətli dərəcədə töhfə verəcəkdir. “Bu qanun Aİ-ni özünəməxsus bir mövqeyə qoyur və dünyaya süni intellektin idarə oluna biləcəyini və onun inkişafının demokratik nəzarət altında olduğunu nümayiş etdirir.”
Süni İntellekt Qanunu bir çox süni intellekt sistemləri üçün hüquqi müddəalar qoyur. Sosial media saytlarının məzmununu ümumiləşdirmək üçün qanuni olaraq böyük süni intellekt tətbiqləri tələb olunur. Bundan əlavə, kiberhücumlar və sistem riskləri ilə bağlı daha sərt qaydalar müəyyən ediləcək. Süni intellekt sistemləri qanunla müəyyən edilmiş bəzi təhlükəsizlik testlərindən də keçməlidir.
Qanun sifətin tanınması məqsədilə məlumat bazaları yaratmaq üçün internetdən və ya təhlükəsizlik görüntülərindən fərq qoymadan şəkillər çəkməyi qadağan edir, lakin terrorizm və ağır cinayətləri araşdırmaq üçün hüquq-mühafizə orqanları tərəfindən ani sifətin tanınması kimi istisnalar daxildir. Qanunu pozan texnologiya firmaları pozuntudan və firmanın ölçüsündən asılı olaraq qlobal gəlirin 7%-ə qədər cərimə ilə üzləşəcək.
Süni İntellekt Qanunu Avropada texnologiyanın və qloballaşmanın idarə olunmasının ən parlaq nümunələrindən birini təşkil edir. Süni intellekt günümüzün ən təsirli texnoloji güclərindən biri olaraq sərhədləri zorlasa da, bu inkişafların öhdəsindən gəlmək və cəmiyyətləri qorumaq üçün bütün dünyada müxtəlif tənzimləmələr hazırlana bilər.
Avropa İttifaqı rəqəmsal transformasiyanı gücləndirmək, innovasiyaları dəstəkləmək, həmçinin etik dəyərlərə uyğun olaraq süni intellektdən istifadəni təşviq etmək üçün mühüm addımlar atır. Digər ölkələrlə müqayisədə Avropa İttifaqı süni intellektdə dünyaya liderlik etmək yarışında birinci cərgədən başlayıb. Aİ-nin süni intellektlə bağlı tənzimləməsi təkcə texnoloji tərəqqi deyil, həm də cəmiyyətlərin təhlükəsizliyini və fərdlərin hüquqlarını qorumaq məqsədi daşıyan vizyonun məhsuludur”.
Rəsmiyyə Şərifova,
KONKRET.az