Erməni silahlı birləşmələrinin məğlubiyyəti ilə sona çatan Dağlıq Qarabağdakı müharibə hücum və kamikadze dronlarının döyüşlərdə rolunun artdığını göstərdi. Bu silah düşmənə maksimum ziyan vurdu. İndiyə qədər Rusiya ordusunda böyük miqdarda belə fond yoxdur. Bəs dronun dəqiq vuruşlarına qarşı özünü müdafiə etmə yolları varmı? Bəlli oldu ki, Qarabağ müharibəsindən dərs alan Rus ordusu qısa zamanda pilotsuz təyyarələrlə mübarizə üçün yeni taktika hazırlayıb.
Pilotsuz təyyarələr sayəsində cəmi 44 gün davam edən Qarabağ müharibəsini demək olar ki, onlayn izləmək mümkün oldu. İnternetdə, demək olar ki, hər gün hiss olunmayan bir təyyarə vasitəsi ilə hədəfi – zenit sistemi, tankı və ya güclü bir nöqtəni necə seçdiyini və hədəfi yüksək dəqiqliklə necə məhv etdiyinə dair video dəlillər nümayiş etdirilirdi.
Hücum silahının gözəgörünməz qalması təəccüblü idi. Qəflətən havadan zərbə gəlir və hədəfdəki döyüşçülər bunu görmür. Aydındır ki, köhnə sovet zenit hava hücumundan müdafiə sistemləri, məsələn, erməni qoşunlarının xidmətində olan “Şilka” və ya “Vasp” kiçik ölçülü qurğuları bir hədəfi belə aşkar edə bilmədi. Bu zenit komplekslərinin pilotsuz təyyarələr tərəfindən necə məhv edilməsi ilə bağlı bir neçə hadisə qeydə alınıb. Onu da qeyd edək ki, Azərbaycan Ordusu əvvəlcədən Türkiyə və İsraildən çox sayda hücum dronları alıb. Hərbi qüvvələr, pilotsuz uçan aparatların döyüş istifadəsi taktikasını mükəmməl şəkildə işləyib kəşfiyyat və zərbə komplekslərinə daxil etdi. Təsiri oldu. Onu dekabrın 10-da Bakıda keçirilən qələbə paradı zamanı müharibənin bitməsindən bir ay sonra məhv edilmiş erməni texnikasının şəhər küçələri ilə daşınması zamanı görmək olardı.
“Rus ordusu pilotsuz zərbə silahlarının təhlükəsini başa düşür və onlara qarşı durmağın yollarını axtarır”. Bunu Rusiya Silahlı Qüvvələrinin hava hücumundan müdafiə rəisi general-leytenant Aleksandr Leonov bildirib. Suriyada, İraqda, Liviyada, Dağlıq Qarabağda silahlı qarşıdurmaların təcrübəsini qiymətləndirən general “Krasnaya Zvezda”-ya verdiyi müsahibədə deyib ki, “Güclü silahlı qüvvələrə sahib olmayan ölkələr də müxtəlif növ pilotsuz döyüş təyyarələr vasitəsi ilə hədəflərinə çatırlar.İndi əsas vəzifə qoşunları hava zərbələrindən qorumaq üçün hərbi hava hücumundan müdafiə bölmələrində pilotsuz döyüş təyyarələrinin təkmilləşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirməkdir. Hava müşahidə məntəqələrinin hərbi qulluqçuları mütəmadi olaraq kiçik silahlar da daxil olmaqla mikrodronları və mini-pilotsuz təyyarələri məhv etmək üçün təlim alırlar. Çünki, hava hədəflərinə qarşı bu ənənəvi mübarizə üsulları artıq kifayət deyil”.
General Leonov deyir ki, pilotsuz uçuş aparatlarına qarşı yeni xüsusi taktikalar hazırlanıb. Pilotsuz təyyarələrlə mübarizə aparmaq üçün qarışıq taktiki qruplar yaradılmasına qərar verilb. Bunlara birləşmiş silah, həmçinin hərbi hava hücumundan müdafiə və elektron müharibə vahidləri daxildir. Bu sistem pilotsuz təyyarələrin yaxınlaşmasının erkən aşkarlanması və xəbərdar edilməsini, PUA idarəetmə sisteminin elektron şəkildə dağıdılmasını və məhv edilməsini təmin edir.
Yaxın gələcəkdə effektiv bir antidron kimi xüsusilə perspektivli zenit artilleriya kompleksi “Derivation-Air Defence”-dən də istifadə edilməsi planlaşdırılır. Bu kompleks qısa məsafədə mini və mikro kameraları aşkar edərək məhvini təmin edə bilir. Bunun üçün hədəfin yaxınlığında proqramlaşdırıla bilən partlayıcı bir mərmi hazırlanıb. Maşın hərəkətdə və dayanaraq atəş edə bilir.
“Türev-Hava Müdafiəsi” hələlik sınaqdan keçirilir. Onların 2022-ci ildə tamamlanması gözlənilir.
“Moskovskiy komsomolets”, 27 dekabr 2020.
Tərcümə etdi: KONKRET.az