2024-cü ilin dekabrında Bəşər Əsəd rejiminin devrilməsindən sonra Suriyada qurulan müvəqqəti hökumət Türkiyədən idxal edilən mallara gömrük rüsumlarını kəskin şəkildə artıraraq 300%-dən 500%-ə qədər yüksəldib. Bu qərar iki ölkə arasında ticarət əlaqələrini ciddi şəkildə məhdudlaşdırıb, xüsusilə dənli bitkilər, paxlalılar, yağlı toxumlar və digər ərzaq məhsulları ixracatçılarını böyük çətinliklərlə üz-üzə qoyub.

KONKRET.az xəbər verir ki, Türkiyənin Ticarət Nazirliyi və Xarici İşlər Nazirliyi vəziyyətin həlli üçün Suriyanın müvəqqəti hökuməti ilə danışıqlar aparır. Nazir Hakan Fidanın rəhbərliyi ilə keçiriləcək görüşdə gömrük rüsumlarının məqbul səviyyəyə endirilməsi müzakirə olunacaq.

Suriyanın Türkiyə mallarına gömrük rüsumlarını kəskin artırması bir sıra iqtisadi və siyasi nəticələrə səbəb ola bilər.

Ticarət Həcminin Azalması: Rüsumların artması Türkiyənin Suriyaya ixracatını azaldacaq, çünki yüksək qiymətlər səbəbindən Suriyadakı istehlakçılar və bizneslər Türkiyə məhsullarını almaqda çətinlik çəkəcək.

Alternativ Tədarükçülərin Axtarışı: Suriya, Türkiyə məhsullarını əvəz etmək üçün digər ölkələrlə ticarət əlaqələrini gücləndirə bilər. Bu isə Türkiyənin bölgədəki bazar payını azalda bilər.

İxracatçıların Zərər Görməsi: Xüsusilə Türkiyənin kənd təsərrüfatı məhsulları və gündəlik tələbat malları ixracatçıları bundan mənfi təsirlənəcək.

Bu hadisəni siyasi prizmadan qiymətləndirənlər də mövcuddur. Analitiklər düşünür ki, Türkiyə və Suriya arasında onsuz da gərgin olan münasibətlər daha da pisləşə bilər. Bu qərar siyasi motivli görünür və qarşılıqlı sanksiya və ya tədbirlərə səbəb ola bilər. Türkiyə hökumətinin bu problemi həll etmək üçün Suriyadakı müvəqqəti hökumətlə danışıqlar aparması vəziyyəti yumşalda bilər. Lakin bu, razılaşmanın əldə olunub-olunmamasından asılıdır.

Belə bir vəziyyətdə Türkiyənin də bir sıra addımlar atması gözlənilir. Türkiyə də Suriyadan idxal edilən məhsullara əlavə rüsumlar tətbiq edə və ya sərhəd ticarətini məhdudlaşdıra bilər. Bu isə hər iki tərəf üçün iqtisadi zərər gətirə bilər. Həmçinin, Suriyada yaşayan qaçqınlarla bağlı yardım proqramları və humanitar dəstək gözdən keçirilə bilər.

Əgər bu məsələ həll olunmasa, Türkiyə öz məhsullarını başqa bazarlara yönləndirmək məcburiyyətində qalacaq. Suriya iqtisadiyyatı isə yüksək rüsumlar səbəbindən daha çox iqtisadi çətinliklə üzləşə bilər, çünki Türkiyə ilə ticarət onların əsas ehtiyaclarını təmin etmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu qərarın nəticəsi həm Türkiyə, həm də Suriya üçün mənfi təsirlər doğuracaq. Problem diplomatik yolla həll olunmasa, iqtisadi və siyasi gərginlik daha da artacaq../yenisabah