Ermənistan növbəti dəfə Avropa İttifaqına mümkün üzvlük mövzusunda siyasi fəallıq nümayiş etdirir. Bu gün Ermənistan parlamentində Aİ-yə inteqrasiya prosesinin başlanmasına dair qanun layihəsinin müzakirəsi keçirilib. Avropanın indiki siyasi və iqtisadi durumunda bu cür təşəbbüslər Brüssel üçün heç bir mənası olmayan söhbətə bənzəyir. Onilliklər ərzində “Avropa qatarını” gözləyən ölkələrin Aİ-yə ləng qoşulma prosesini nəzərə alsaq, Brüssel yaxın illərdə Ermənistanın inteqrasiyası istiqamətində ciddi addımlar atmayacaq. Ermənistanın bu təşəbbüsünə Rusiya mövqeyini gizlətmir. Baş nazirin müavini Aleksey Overçuk birbaşa bəyan edib ki, Ermənistanın Aİ-yə doğru addımları Avrasiya İqtisadi İttifaqından (Aİİ) çıxışı ilə nəticələnə bilər. Bu isə iqtisadi baxımdan Ermənistan üçün əsl fəlakət sayılacaq. Aİİ ilə ticarət 2024-cü ildə Ermənistanın xarici dövriyyəsinin 42%-dən çoxunu təşkil edib. Aİ-ilə bu rəqəm 7,5%-ə güclə çatır. İrəvan üçün Aİİ daha faydalar. Bununla Ermənistan rüsumsuz ticarət və güzəştli enerji təchizatına çıxış təmin edir. 

KONKRET.az xəbər verir ki, Rusiya Ermənistanı güzəştli tariflərlə təbii qazla təmin edir ki, bu da qiymətləri əhali və biznes üçün məqbul səviyyədə saxlamağa imkan verir.

Aİİ-dən çıxacağı təqdirdə, irəvan bu üstünlüklər itiriləcək, ölkə yanacağın və elektrik enerjisinin qiymətində kəskin artımla üzləşəcək. Qida idxalı ilə bağlı oxşar vəziyyət yarana bilər. Ermənistan Aİİ ölkələrindən, ilk növbədə Rusiyadan əhəmiyyətli həcmdə buğda və digər kənd təsərrüfatı məhsulları idxal edir ki, bu da güzəştli şərtlərlə həyata keçirilir. Bu əlaqələrin kəsilməsi gömrük rüsumlarının tətbiqinə və əsas malların qiymətinin artmasına səbəb olacaq. Bundan əlavə, Avropa iqtisadiyyatı ən yaxşı dövrünü keçirmir. 2024-cü ildə Avrozonada ÜDM artımı cəmi 0,7% olub, son rübdə sıfır artım qeydə alınıb. Aİ-nin əsas iqtisadi mühərriklərindən biri olan Almaniya ardıcıl ikinci ili artım olmadan başa vurur və Fransada 2025-ci il üçün proqnozlar 1%-dən aşağı ilə məhdudlaşır. Yüksək enerji qiymətləri, Çin və ABŞ arasında artan rəqabət Aİ üçün problemlər yaratmaqda davam edir.

Beləliklə, Ermənistanın Avropa Birliyinə inteqrasiya istəyi, yumşaq desək, vaxtsız və sadəlövh görünür. Avropanın özünün böhran dövrünü yaşadığı, çoxdan üzvlük üçün növbəyə duran ölkələrin inteqrasiyasından imtina edildiyi bir şəraitdə İrəvan son dərəcə qeyri-müəyyən perspektivləri olan layihəyə mərc edir. Reallıqda belə addımlar nəinki iqtisadi dividentlər gətirməyəcək, həm də ölkə daxilində vəziyyətin pisləşməsinə səbəb olacaq. Ermənistan Aİİ daxilində mövcud imtiyazlarını itirmək riski ilə üzləşir. Bunun müqabilində İrəvana yalnız siyasi vədlər verilir.

Vəli Həsənoğlu,

KONKRET.az