Əvvəlcə pilotsuz təyyarələr, indi də korvetlər… Türkiyə Dövlət Müdafiə Konserni ilə Ukrayna Hərbi Dəniz Qüvvələri üçün bir sıra yerüstü gəmilərin tikintisi barədə müqavilə imzaladı. Bununla da Türkiyənin köməyi ilə Ukrayna güclü bir dəniz dövlətinə çevrilir. Beləcə, Kiyevlə bir-bir müdafiə müqavilələri bağlayan Ankara bölgədə öz məqsədlərinə nail olur.
İki dövlət başçılarının oktyabr ayında imzaladığı hökumətlərarası müqaviləyə uyğun olaraq Nikolayev zavodunda korvetlərin inşası planlaşdırılır. İlk gəminin Türkiyədə, İstanbul Dəniz Gəmiqayırma Zavodunda, qalanının isə Ukraynada tikiləcəyi gözlənilir. Vimpellərin növü rəsmi olaraq açıqlanmayıb. Lakin mütəxəssislər onların “Ada” sinif korvetləri olduğuna əmindirlər. Hazırda Türk Donanması 2011-2019-cu tikilib istifadəyə verilən bu cür dörd gəmiyə sahibdir. 2032 ton su tutumuna, üç həftəyə qədər üzmə qabiliyyətinə və 93 nəfər texniki heyətə malik bu tankerlər sualtı əməliyyatlar əleyhinə və açıq dənizdə patrul xidməti göstərmək imkanına malikdir. Mükəmməl dizayn gəmini uzaqdan görünmə imkanlarını xeyli azaldıb. Bundan başqa tankerdə gəmi əleyhinə 8 ədəd “Harpun” raketi, 21 zenit-raket RIM-116 və iki 324 mm torpedo borusu var. Bundan əlavə, gəmi “S-70B Seahawk” dəniz vertolyotuna sinə açır. Bütün elektron və radar doldurma sistemləri türk və Fransız dillərində yüksək səviyyədə avtomatlaşdırılıb. Bu korvetlər Ukrayna donanmasını əhəmiyyətli dərəcədə gücləndirə bilən kifayət qədər təsirli gəmilərdir.
Hər halda, Ankara Kiyevə amerikalılardan daha güclü dəniz donanması təqdim edəcək. Xatırladaq ki, əvvəllər ABŞ Ukrayna üçün köhnə tipli iki ədəd “Ada” patrul inşaa etmişdi. Bundan əlavə, Kiyev və Vaşinqton hər biri 72 ton yerdəyişməsi olan 16 yüngül silahlı “Mark IV” gəmisi üçün bir müqavilə imzaladılar. Lakin bütün bunlar az və ya çox dərəcədə ciddi donanmaya müqavimət göstərmək iqtidarında deyil. Amerikanların “Ada” tipli korvetləri, müasir və güclü olmasına baxmayaraq gəmi əleyhinə raketlər daşıya bilər.
Dörd korvetin Kiyevə satılması Ukrayna ilə Türkiyə arasında ilk silah sövdələşməsi deyil. İkinci Qarabağ müharibəsi dövründə xüsusilə fərqlənən “Bayraktar TB2” pilotsuz təyyarələrinin birgə istehsalı barədə bir neçə müqavilə imzalandı. Ukrayna Silahlı Qüvvələri Donbasda yenidən hərbi əməliyyatlar başlayacağı təqdirdə Ukrayna ordusunun da müasir pilotsuz təyyarələrə etibar edəcəyini heç gizlətmir də.
Kiyevdə altı “Bayraktar TB2” və onlar üçün bir neçə yüz yüksək dəqiqlikli raket var. 2021-ci ildə təxminən 15 dron əldə edilməlidir. Üstəlik, Türkiyə bunların istehsalı üçün Ukraynada ortaq bir müəssisə açmağa qərar verdi. Ukrayna istəyir ki, Silahlı Qüvvələri hərbçilərinə təhlükə yaratmadan “DPR” və “LPR”-dəki hədəflərə dəqiq və sarsıdıcı hava zərbələri endirə bilsin. Son məlumatlara görə, Kiyev ən azı 48 “Bayraktar TB2” pilotsuz döyüş təyyarəsi almaq niyyətindədir.
Ankara açıq şəkildə Kiyevi hərbi-texniki baxımdan uzun müddət özünə bağlamaq niyyətindədir. Türk mütəxəssislər ukraynalılara gəmi və pilotsuz təyyarələrin necə idarə olunacağını öyrədəcəklər və Ukrayna Silahlı Qüvvələrini ehtiyat hissələri və döyüş sursatları ilə təmin edəcəklər. Bundan əlavə, iki ölkə tank əleyhinə raket sistemləri, hərbi qulluqçular üçün fərdi avadanlıqlar və atıcı silahların tədarükünü müzakirə edirlər.
Əlbəttə ki, Ərdoğan Zelenski ilə hərbi-texniki əməkdaşlığı öz maraqlarına əsaslanaraq qurur. Türkiyə prezidentinin Krımla bağlı planları var. Oktyabr ayının ortalarında Ankaranın Rusiya yarımadasını tanımadığını və Ukraynanın ərazi bütövlüyünü dəstəklədiyini söyləyərək Krım tatarlarının hüquqları ilə bağlı narahatlığını bildirdi.
“Əgər Türkiyə həqiqətən bu millətə dəstək olmaq istəyirsə, o zaman yeganə doğru qərar krımlıların öz müqəddəratını təyinetmə hüququnu tanımaq və bu haqqı Krımda qalan və Rusiya pasportu almış bu xalqın əksər nümayəndəsinə verməkdir”, – deyə Krım bölgəsindən Dövlət Dumasının millət vəkili Andrey Kozenko bildirib.
Əslində, Türkiyənin hökumətyönlü “Haberler” portalının verdiyi məlumata görə, Ərdoğan Ukraynanın ərazi bütövlüyündən az narahatdır. Qəzetin analitiklərinə görə, Rusiyanın Krımı 1783-cü ildə haqsız olaraq Osmanlıdan aldığını və geri qaytarmalı olduğunu düşünür. Deməli, Ankaranın bölgədə öz oyunu var və Kiyevin maraqlarının bununla heç bir əlaqəsi yoxdur.
Qeyd etmək lazımdır ki, NATO ölkələri ilə hərbi-texniki əməkdaşlıq Ukrayna səlahiyyətlilərinə “Donbas məsələsini” zorla həll etmək ümidini verir. Dekabr ayının sonunda Sosial İqtisadiyyat üzrə elmlər doktoru Zinovıy Sverada “Normandiya formatı”nın ölkəni heç bir yerə aparmadığını, bu səbəbdən ABŞ və Böyük Britaniyanın dialoqa cəlb edilməli olduğunu söylədi. Politoloq hücum cəhdlərinə qarşı hazırlaşmağı təklif etdi. Xüsusilə Kerç körpüsünü uçurmağa və Rusiyanın Qara Dəniz Donanması”nı təşkil etməyə çağırdı.
“Armyani mira” nəşri, 30 dekabr 2020.
Tərcümə etdi: KONKRET.az