“Heydər Əliyevin və onun oğlunun hakimiyyəti dövründə Azərbaycanın Rusiyaya münasibəti həmişə normal olub. Mixeil Saakaşvilinin Tbilisidə, Nikol Paşinyanın isə İrəvanda etdiyi səhvi Bakı təkrarlamadı”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu fikirləri “Carnegie Moscow Center” veb saytının baş redaktoru Aleksandr Baunov bu yaxınlarda yazdığı məqalədə vurğulayıb: “Azərbaycan Rusiya üçün düşmən bir dövlət deyildi; heç vaxt anti-Rusiya ritorikasını mühüm xarici siyasət əmtəəsinə çevirən hökumətlər tərəfindən idarə olunmurdu. Rusiyadan qurtuluşunu əsas məqsədi elan etmədi və bu yolda qazandığı uğurlar onun əsas uğurları idi”.
Rusiyanın tanınmış siyasi şərhçisi Mixail Rostovskiy isə bildirir ki, ancaq medalın başqa üzü var. Azərbaycanın Moskvaya doğru bərabər və ardıcıl gedişi yalnız zahirən idi. Dərinliklərdə hər zaman əsl duyğu fırtınası var idi.
Politoloqun sözlərinə görə, Bakı rəsmilərinin və siyasətçilərinin qeyri-rəsmi söhbətlərdə danışıqları üçün ən sevimli mövzu həmişə Rusiya mediasında və Rusiya hakimiyyət dəhlizlərində “erməni lobbisinin hakimiyyəti” olub. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi və şəxsən onun rəhbəri Sergey Lavrov Azərbaycanda (İrəvanın agenti) xüsusilə zərərli bir “agent” olaraq qəbul edilib (və hələ də hesab olunur).
O daha sonra bunları bildirib:
“Çox vaxt bu, gizli sürtünmə ilə nəticələnirdi. Məsələn, Rusiyanın Bakıdakı səfiri vəzifəsi qeyri-adi dərəcədə uzun müddət – 2017-ci ilin noyabrından 2018-ci ilin may ayınadək boş qaldı. Niyə? Məndə olan məlumata görə, çünki Moskvanın bu rol üçün təklif etdiyi bir neçə namizəd, gizli “ermənipərəst rəğbətlərini” nəzərə alaraq Bakıda nəzakətli, lakin qətiyyətlə rədd edildi.
Bütün bunları aşağıdakı kimi ümumiləşdirmək olar. Prezident Əliyev tərəfindən Azərbaycanın Rusiya olmadan həyata keçirə bilməyəcəyi həyati bir tərəfdaş kimi, Türkiyə isə dost, yoldaş, qardaş və ideoloji həmfikir kimi qəbul edilir.
İndi bu barədə düşünək. Qarabağın siyasi mənzərəsinin yenidən qurulmasına dair razılaşma (yeri gəlmişkən, niyə yalnız Qarabağ? Demək olar ki, bütün Cənubi Qafqaz) ümumi çərçivədir, bəzən çox spesifik deyil və tez-tez ikiqat, hətta üçqat təfsirə imkan verir. Bu müqavilənin icrası qətiliklə rahat getməyəcəkdir. Müxtəlif qarşıdurmalar və sürtüşmələr tamamilə qaçınılmazdır.
Bu bir tərəfdən Rusiyanın əsas vasitəçi və hakim kimi əhəmiyyətini və Bakı üçün Moskva ilə yaxşı münasibətlərin dəyərini artırır. Digər tərəfdən, Türkiyəyə problemli sularda balıq tutmaq və bununla da siyasi kapitallaşmasını artırmaq üçün bir çox fürsət təqdim edir.
Cənubi Qafqazdakı münaqişə heç bir halda bitmiş sayılmamalıdır: yeni, az çıxılmaz olsa da, daha az təhlükəli və ya daha stabil mərhələyə keçdi. Eynilə, bəzi xüsusilə optimist müşahidəçilərin tələsdiyinə görə Moskvanın böyük xarici siyasət uğurlarından danışmaq hələ tezdir. Bəli, indi Rusiyanın əlində Türkiyədən daha çox “kozır “var. Moskvanın münaqişənin hər iki tərəfi ilə yaxşı qurulmuş əlaqələri var, Türkiyənin isə onlardan yalnız biri var. Ancaq bu həm də bir şey səhv olarsa, ölkəmizi daha həssas edir – və Qarabağda hər şeyin “bu şəkildə getməsi” variantı, əvvəlcədən öyrəndiyimiz kimi, qeyri-elmi xəyaldır.
Bir sözlə, xarici siyasət genişlənməsinə meyl göstərən əsəbi Ərdoğandan qurtulmaq üçün ona həmişəki kimi bir söz demək kifayət deyil: “Vətəndaş, sən burada dayanmırdın!” Türkiyə Prezidenti davamlı olaraq Qarabağdakı siyasi həll prosesində daha da fəallaşmağa çalışacaq. Rusiyanın buna alışması lazımdır.
Natiq Səlim,
KONKRET.az