Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan Vladimir Putinlə gözlənilən görüş zamanı taxıl müqaviləsinin bərpası ilə bağlı danışıqlar aparmaq niyyətindədir. O hesab edir ki, bu, Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin həlli istiqamətində bir addım ola bilər. Mətbuatın yazdığına görə, Putin yaxın günlərdə Türkiyəyə səfər edəcək. Əgər Rusiya Prezidenti tezliklə Türkiyəyə gedərsə, bu, onun müharibənin başlamasından sonra NATO ölkəsinə ilk səfəri olacaq.

Rusiyaya taxıl sazişinə qayıtmaq üçün bir aylıq çağırışlardan sonra belə görünür ki, Türkiyə “Taxıl sazişi”ni bərpa etmək ümidini itirməyib. Belə ki, Rəcəb Tayyib Ərdoğan Ukrayna kənd təsərrüfatı məhsullarının Qara dəniz vasitəsilə dünya bazarlarına ixracına maneələrin aradan qaldırılması ilə bağlı razılığa gəlmək niyyətindədir. Ötən gün Türkiyə mediası Putinin Ankaraya səfərinin avqustun sonu və ya sentyabrın əvvəlində baş tutacağını yazıb. Rusiya hökuməti bu məlumatı təsdiqləməyib, baxmayaraq ki, onlar üzbəüz danışıqların aparıla biləcəyini etiraf ediblər. Eyni zamanda, Ərdoğanın Putinlə taxıl sövdələşməsini və bununla bağlı məsələləri şəxsən müzakirə etməsi o qədər vacibdir ki, Rusiya Prezidenti Türkiyəyə getməkdən imtina edərsə, respublika rəhbəri özü Rusiyaya gəlməyə hazırdır. Bununla belə, Ankara açıq-aşkar danışıqları Türkiyədə təşkil etməkdə qərarlıdır. Bunu Rəcəb Tayyib Ərdoğanın dəfələrlə səsləndirdiyi bəyanatlar bir daha təsdiqləyir.

“Milliyet” qəzeti Rusiya Prezidentinin yaxın günlərdə Türkiyəyə gələcəyini iddia edir. Əgər məlumat doğru çıxarsa və siyasətçilər arasında dialoq həqiqətən Türkiyə ərazisində baş verərsə, bu, Vladimir Putinin martda Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən həbsinə dair orderin verilməsindən sonra ilk xarici səfəri olacaq.

Qeyd olunub ki, Türkiyə lideri belə bir səfərdən faydalanacaq. Taxıl müqaviləsinin bitməsindən əvvəl Ərdoğan dəfələrlə bəyan edib ki, Ankara Moskva ilə Kiyev arasında yeganə uğurlu vasitəçidir və münaqişənin həllinə hamıdan daha çox yaxındır.

Xatırladaq ki, Rusiyanın “Taxıl sazişi”ndən çıxmaq qərarından sonra münaqişə tərəfləri arasında vasitəçi olmaq istəyənlərin sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə artdı. Ona görə də Rusiya Prezidenti ilə Türkiyədə dialoq Ankaranın xeyrinədir.

Üstəlik, taxıl sazişi kontekstində beynəlxalq ictimaiyyət müəyyən konsensus formalaşdırıb. Birincisi, onu bərpa etmək lazımdır, (Hətta Çin və Cənubi Afrika kimi Moskvanın tərəfdaşları da bu barədə danışırlar) bu o deməkdir ki, uğurlu olarsa, Ankaranın payları bir anda bahalaşacaq. İkincisi, hamı əmindir ki, vəziyyətə yalnız Türkiyə təsir edə bilər.

Ankaraya xüsusi ümidlər həm Avropa İttifaqında, həm də ABŞ-da müzakirə olunub. Ötən gün Ukraynanın xarici işlər naziri Dmitri Kuleba qeyd edib ki, Türkiyə diplomatiyası Rusiya diplomatiyası ilə işləyir və bu, taxılla bağlı razılaşmaların canlanmasına səbəb ola bilər.

Türkiyənin müdafiə naziri Yaşar Gülər ​​bu yaxınlarda bildirib ki, bütün dünya liderləri və BMT-nin baş katibi bu problemi yalnız Ərdoğanın həll edə biləcəyinə inanır:

“Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə başlayandan sonra hamı bildi ki, bu iki ölkə bütün dünyanın dolanışığıdır. Oradan tədarükün dayandırılması çox ciddi nəticələr verdi. Əgər təchizat yoxdursa, deməli, aclıq təhlükəsi var. Ərdoğan böyük səy göstərir. Və əminəm ki, o, məsələni həll etməyə qadirdir”.

Türkiyə mətbuatının mənbələrə istinadən verdiyi məlumata görə, son günlər Ərdoğanla Putinin görüşü ərəfəsində Ankara ABŞ, Aİ, Ukrayna və Rusiya ilə diplomatik təmasları gücləndirib.

Türkiyə lideri əmindir ki, yenilənmiş sazişlər Rusiya və Ukrayna arasında sülhün əsasını təşkil etməlidir. O vurğulayıb ki, “Taxıl sazişi”nin taleyi indi böyük ölçüdə Qərb ölkələrinin Rusiyanın istəklərini yerinə yetirib-yetirməməsindən asılıdır.

Ötən həftə ABŞ-ın dövlət katibi Entoni Blinken bildirib ki, Vaşinqton da öz növbəsində Moskvanın tələblərini yerinə yetirmək üçün əlindən gələni edir.

Onun sözlərinə görə, sanksiyalar heç vaxt Rusiya ərzaq məhsullarına şamil edilməyib və ABŞ Rusiya taxılının dünya bazarında olmasını istəyir. O, şəxsən bir sıra Amerika banklarına Rusiya ilə kənd təsərrüfatı məhsulları üzrə alqı-satqı ilə bağlı heç bir problem yaşamayacağını sübut edən məktublar göndərdiyini bildirib. Blinken qeyd edib ki, Rusiya taxıl, nəqliyyat, sığorta məhdudiyyətlərindən çıxarılıb.

Bu və ya digər şəkildə Ərdoğanın iştirakı olmadan sövdələşmənin bərpa olunmayacağı göz qabağındadır. Rusiya Prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov iki lider arasında avqustun 2-də baş tutan telefon danışığından sonra deyib ki, taxıl müqaviləsi və bütövlükdə Ukrayna böhranı qarşıdan gələn görüşlərin gündəmində olacaq.

İqbal Rzayev,

KONKRET.az

Mənbə: Kommersant