“Rusiyanın “Rosatom” şirkəti Özbəkistanla imzaladığı müqavilə əsasında bu ölkədə aşağı güclü atom elektrik stansiyası inşa edəcək. Bu müqavilə Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Özbəkistana son səfər zamanı imzalanıb”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bunu “Atlas” Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri, politoloq Elxan Şahinoğlu deyib.
O qeyd edib ki, atom elektrik stansiyasının tikintisini Özbəkistan maliyyələşdirəcək.
“Rosatom”un rəhbəri Aleksey Lixaçov tikintiyə vaxt itirmədən başlayacaqlarını bildirib. Rusiya şirkətinin Özbəkistanda tikintini sürətləndirməsinin səbəbi aydındır. “Rosatom” bu tikintini yekunlaşdırıb Daşkəndlə növbəti müqavilə imzalamaq istəyir. Özbəkistanın 2050-ci il üçüb enerji tələbatı indikindən iki dəfə artacaq. Atom elektrik stansiyasının ilk reaktoru 2029-cu ildə işə başlayacaq. Başqa dövlətlərin müvafiq şirkətlərinin də Özbəkistanda atom elektrik stansiyası inşa etməyə marağı var”.
Ekspert bildirib ki, “Rosatom” Qazaxıstanda da atom elektrik staniyasi inşa etmək istəyir:
“Rosatom” Özbəkistanla yanaşı Qazaxıstanda da atom elektrik stansiyası inşa etmək istəyir. Qazaxıstan dünyanın ən iri uran istehsalçısıdır. 2020-ci ildə ölkə həmin radiaktiv metaldan 19,8 min ton hasil edib ki, bu da qlobal ehtiyatların 41 %-ə yaxınını təşkil edir. Odur ki, Rusiya Qazaxıstanda bazarında da böyük paya malik olmaq istəyir. Qazaxıstan hökuməti atom elektrik stansiyasının elektrik enerjisi çatışmazlığının 20%-ə qədərini ödəyə biləcəyi qənaətindədir. Rusiya Prezidenti Vladimir Putin atom elektrik stansiyasının tikintisi barədə qazax həmkarı Kasım-Jomart Tokayevlə 2019-cü ildə müzakirə aparıb. Şifahi razılıq var, atom elektrik stansiyasının tikiləcəyi məkan da razılaşdırılıb, bu Alma-ata yaxınlığındakı Ülkən qəsəbəsi olmalıdır. Qazaxıstan Prezidenti ölkədə atom elektrik stansiyasının tikintisi qərarını təkbaşına vermək istəmir. Bu məsuliyyətli qərardır. Ona görə də Tokayev Qazaxıstanda atom elektrik stansiyalarının tikintisi ilə bağlı məsələni ümumxalq referendumuna çıxarıb. Referendum bu ilin 6 oktyabr tarixində keçiriləcək. Seçki məntəqəsinə gələnlərin 50 faizdən bir qədər artığının müsbət qərarına ehtiyac var. Referendumun nəticələrinin müsbət olacağını proqnozlaşdırmaq olar. Qazaxıstanda atom elektrik stansiyasının tikintisinə Fransa, Çin, Cənubi Koreya şirkətləri də maraq göstərir, ancaq tikintinin “Rosatom” şirkətinə həvalə ediləcəyi ehtimalı yüksəkdir”.
Qeyd olunur ki, atom elektrik stansiyasının tikintisi üçün Azərbaycana da təklif oluna bilər:
“Beləliklə, Rusiyanın “Rosatom” şirkəti Türkiyədə atom elektrik stansiyasının tikintisini davam etdirməklə yanaşı digər iki türk ölkəsində – Özbəkistan və Qazaxıstanda da atom elektrik stansiyası inşa edəcək. “Rosatom” şirkəti eyni təklifi rəsmi Bakıya da edə bilər. Azərbaycan hələ ki, alternativ enerji istehsalına üstünlük verir və bu istiqamətdə layihələr reallaşdırır. Bununla yanaşı əsas hədəflərdən biri Azərbaycandan Avropaya enerji ixracının artırılmasıdır. “Rosatom” şirkətinin rəhbərləri müxtəlif illərdə Azərbaycan rəsmiləri ilə görüşüblər. Bu görüşlərdə əsasən Azərbaycanda nüvə elmlərinin, bu sahədə maddi-texniki bazaların yaxşılaşdırılması və yüksəkixtisaslı kadr potensialının gücləndirilməsi mövzuları müzakirə olunub. Aydındır ki, bir gün Azərbaycan atom elektrik stansiyasının inşasına maraq göstərərsə, Türkiyə, Özbəkistan və Qazaxıstanda olduğu kimi əsas iddialı şirkət “Rosatom” olacaq”.
Natiq Səlim,
KONKRET.az