Çexiyada Olomouts arxeoloji mərkəzinin arxeoloqları yaşı 7275 ilə yaxın olan ən qədim taxta qurğu — palıd quyusu tapıblar.
KONKRET.az Rusiya mediasına istinadən xəbər verir ki, arxeoloqları lövhələrin işlənməsinin yüksək keyfiyyəti və qədim insanların qabaqcıl texniki bacarıqları təəccübləndirib.
Tapıntı haqqında “Journal of Archaeology Science” jurnalında məqalə dərc edilib.
Qədim dövrlərdə memarlıq qurğularının əksəriyyəti ağacdan istifadə olunmuşdur. İndi onların demək olar ki, hamısı çürüyüb. Lakin çex şəhərinin yaxınlığında arxeoloqlar Ada daş dövrünə aid mükəmməl qorunub saxlanılan taxta konstruksiyanı tapdılar. Tapıntı yeni avtomagistralın tikintisi zamanı aşkar edilib. Tədqiqatçılar müəyyənləşdiriblər ki, bu taxta qutu 80×80 sm və 140 sm hündürlükdədir.
Quyunun içərisindəki keramika tapıntıları göstərir ki, quyu eramızdan əvvəl 5500-4000-ci illərdə Avropanın ilk neolit mədəniyyəti xətti olan lentli keramika mədəniyyəti dövrünə aiddir. Bu quyu son dörd il ərzində Çex Respublikası ərazisində artıq üçüncü belə tapıntı olub. Arxeoloqlar yaxınlıqdakı quşların və heyvanların sümüklərinin fraqmentlərini də tapıblar.
Quyu palıd və qozdan hazırlanıb, divarlar cilalanmış daş alətlərlə işlənmə izləri olan düz lövhələrlə dirəklər arasında bərkidilib. Dendroxronoloji tarixləşdirmə göstərib ki, quyu dəfələrlə təmir olunub: künc dirəklərindən düzəldilmiş ağaclar e.ə. 5481 — ci ilə qədər kəsilib, onlardan yan lövhələr – e. ə. 5256-5255-ci illərdə düzəldilmiş ağaclar daha kiçik olub, e. ə. 5241-5224-cü illərdə ağacların özləri yaxınlıqda yerləşən meşələrdə böyüyüblər.
Bununla yanaşı, quyunun heç bir yaşayış yerinin ərazisində olmadığını sübut edir.
Aydındır ki, bir-birindən uzaq olan bir neçə qəsəbənin sakinləri tərəfindən istifadə edilib.
“Onun üzərində tunc və dəmir dövründə, hətta qədim Roma dövründə də istifadə olunan tikinti üsullarının izləri vardır. Təəccüblüdür ki, daşdan, sümükdən və ya buynuzdan yalnız alətlər olan ilk ustalar kəsilmiş gövdələrin səthini belə dəqiqliklə emal edə bilirdilər”, — deyə işin müəllifləri yazırlar.
Tapıntı son dərəcə vacibdir, tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, Avropa tarixinin əsas dövrü barədə təsəvvür yaradır. Yerli sakinlər öz vaxtları üçün inkişaf etmiş texniki bacarıq və alətlərə malik olublar və öz tələbatlarından asılı olaraq ətraf mühiti dəyişə biliblər. Həmçinin, görünür, onlarda əməyin ixtisaslaşması anlayışı var idi ki, bu da sosial həyat tərzinin kifayət qədər yüksək səviyyəsindən xəbər verir.
“Biz hesab edirik ki, quyudan qeyri-siyasi inqilab adlanan dövrdə insanlar istifadə edirdilər. Bu insanlar, ehtimal ki, sadə evlər tikirdilər”, — tədqiqatçılar izah edirlər.
Babək Göyüş
KONKRET.az
