Astronomlar 23 milyon işıq ilini əhatə edən dünyanın ən böyük qara dəlik reaktiv cütünü kəşf ediblər. Araşdırmanın nəticələri Nature jurnalında dərc olunub.
KONKRET.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, “Porfirion” adlanan müəyyən edilmiş sistem Kainatın cəmi 6,3 milyard yaşında olduğu bir dövrə aiddir. Qara dəliyin reaktivləri 140 Süd Yolu qalaktikasına bərabər uzunluğa çatır ki, bu da onları indiyə qədər qeydə alınan ən böyüyü edir. Bu reaktivlərin ümumi enerjisi trilyonlarla günəşlə müqayisə edilə bilər.
Meqastrukturun aşkar edilməsi üçün astronomlar kosmosda zəif siqnalların və böyük strukturların tədqiqi ilə məşğul olan Avropanın LOFAR radioteleskopunun məlumatlarından istifadə ediblər. Radio görüntülərini təhlil etmək üçün maşın öyrənmə üsulları və alimlərin köməyindən də istifadə edilib. “Porfirion” səmanın 15 faizini əhatə edən sistematik araşdırma zamanı aşkar edilib.
Məlum olub ki, Porfirion reaktivləri kosmik şəbəkəyə – erkən Kainatdakı qalaktikaları birləşdirən nəhəng saplara təsir göstərib. Bu emissiyaların ölçüsü və gücü əvvəlki rekordları üstələyir, bu cür reaktiv sistemlərin Kainatın təkamülündə əvvəllər düşünüldüyündən daha mühüm rol oynadığını göstərir. Sistemin kəşfi həm də sürpriz olub, çünki onun mənbəyi əvvəllər belə emissiyalarla əlaqəli olmayan radiasiya rejiminə malik qara dəlik hesab olunurdu.
“Metrewave” radio teleskopu və Qaranlıq Enerji Spektroskopik Aləti (DESI) layihəsinin məlumatları “Porfirio”nun gəldiyi qalaktikanın yerini dəqiq müəyyənləşdirib. Sonrakı müşahidələr, reaktivlərin Yerdən 7,5 milyard işıq ili uzaqlıqdakı nəhəng qalaktikada yerləşən superkütləli qara dəlikdən gəldiyini ortaya qoyub. Bu qalaktikanın ölçüsü Süd Yolundan on dəfə böyükdür.
“Porfirio”nun, eləcə də digər reaktiv meqastrukturların kəşfi belə hadisələrin əvvəllər düşünüldüyündən daha çox ola biləcəyini göstərir. Tədqiqatın müəllifləri bu nəhəng reaktivlərin kosmik mühitə təsirini, xüsusən də onların maqnitizmin yayılmasındakı rolunu və qalaktikaların təkamülünə təsir edə biləcək digər amilləri öyrənməyi düşünürlər.
Rəsmiyyə Şərifova,
KONKRET.az