İran inanılmaz dərəcədə təzadlı bir ölkədir. Təəccüblü və ziddiyyətlidir.

1. İranda görülən ilk maraqlı şey hava limanının təhlükəsizlik güşəsinin şüşəsinə yapışdırılmış qəzetdir. Bahar günəşindən qorunmaq üçün. Qəet səhiflərindən birinin dörddə birini tutmuş böyük şəkil diqqətimi çəkdi – Facebook loqotipinin fonunda zolaqlı həbsxana geyimli insanlar. Bu, Tehranda İslam Gözəllik yarışmasının təşkilatçılarının məhkəməsindən çəkilib – kiminə bir il, kiminə iki il verdilər.

2. İranda ABŞ-ın simvolu sayılan Marlboro siqareti qadağandır. Mənə hər axşam otelin yaxınlığındakı mağazada işləyən satıcı bu barədə məlumat verirdi. Sonra dərindən ah çəkərək piştaxtanın altından qırmızı qutu çıxarırdı. Hər axşam, düz iki həftə.

3. İranda peyk antenləri fitnə üzündən qadağandır. Ancaq bıçağı götürüb pəncərəni aralayıb, qonşu binaların damına baxsanız, üfüqə doğru uzanan evlərin damlarının müxtəlif dərəcədə pas atan peyk antenləri ilə örtüldüyü aydın görünür. Sıx örtülmüş, bir neçə qat.

4. Taksi sürücüləri üçün bir gecə kafesində şok yaşadım. Volqa sahilindəki Kamışin şəhərindən olan nənəm Mariya Stepanovna Ponomaryovanın hazırladığı xiyar turşunun tamında olan turşu yedim. Öyrənməyə başladım. Məlum oldu ki, elə biz tərəflərə xiyar turşusu farslardan gəlib, Xəzərə, oradan da Volqaya qədər hərəkət edərək, Rusiyanın ən ucqar nöqtələrinə çatıb.

5. Tehranda cümə namazları insanlar bir yerə toplaşırlar, beş milyon da, bir milyon da.

6. “Həqiqət Nazirliyi”nin akkreditasiya olmadan İranda işləmək qeyri-mümkündür. Əgər aysız bir Tehran gecəsində özünüzü adyal ilə örtsəniz, peşəkar bir kamera açsaınız… eyni üslubda olan ucuz qara kostyumlu insanlar dərhal adyalı üstünüzdən çəkəcəklər.

7. İrandakı İsrail və MKİ sadəcə hədlərini aşıblar və bəzən elə işlər görürlər ki, farsların yerinə olsam, onlara yerlərini göstərərdim. İranlı bir fizikin ailəsini ziyarət etmişdim. Maskalı insanlar onu dərhal evin kənarında güllələdilər və yoxa çıxdılar. Gəlişimdən düz bir həftə əvvəl. Bir arvadı, iki uşağı var idi.

Mənzildə məndən başqa bir tərcüməçi və bir fotoqraf, iyirmi iranlı fizik-tələbə var idi. Öldürülən alimin atası onlarla danışmışdı. Onlara izah etdi ki, İranın varlığı və gələcəyi onlardan asılıdır. Güclü çıxış idi.