“Rusiya Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllində əsas moderator rolunu itirib”.
KONKRET.az xəbər verir ki, bu barədə MDBMİ-nin Beynəlxalq Araşdırmalar İnstitutunun elmi işçisi, ekspert və politoloq Sergey Markedonov Facebook səhifəsində yazıb.
O bildirib ki, bir ildən az müddətdə (26 noyabr 2021-ci il, üçüncü üçtərəfli Putin-Əliyev-Paşinyan sazişinin imzalanma tarixini başlanğıc nöqtəsi kimi götürsək), Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin həllində Rusiya əsas (və demək olar ki, eksklüziv) moderator rolunu itirib.
“Nə oldu? Moskvanın həlledici rolu ilə üç sənəd imzalandı. İran və Türkiyədən Qərbə qədər bütün əsas oyunçular tərəfindən bu rol tanındı (yadınıza salın ki, Makron və Mişel Brüssel formatında ilk görüşdən əvvəl necə utancaq tələbələr kimi Putinə zəng vurub bütün mümkün təfərrüatları aydınlaşdırırdılar).
Nə baş verdi? İctimaiyyətdə, qeyri-ictimai məkanda təşəbbüs ələ keçirildi, aparıcı kimi Qərb gündəmi formalaşdı. Praqada keçirilən dördtərəfli görüş 2021-ci ilin dekabrında Brüsseldə başlayan görüşü möhkəmləndirdi.
Aİ bu sahədə tanqoya rəhbərlik edir. İstəsək də, istəməsək də. Dövlətlər bu xətti 100% dəstəkləyir (Blinken və Sullivanın vasitəçiliyi ilə Nyu-York və DC-də keçirilən son görüşlərə baxın).
Moskva öz təşəbbüslərində gecikir. Susmaq, yubanmaq, “ağlayan vətənpərvərlik”dir, diskurs kimi. Onlar deyəcəklər: “Paşinyan Qərbə getmək istəyirdi, onun ətrafı ondan daha çox”. O istəsə də, ancaq Moskva faktiki olaraq Qarabağ və Ermənistan-Azərbaycan sərhədi ətrafında impulslara cavab verməyi dayandırdıqdan sonra ora fəal şəkildə getdi.
Heç kim demir ki, Qafqazda ikinci cəbhə açmaq lazım idi. Amma dördüncü və beşinci birgə bəyanatlar vermək, diplomatiyanın və vasitəçiliyin bütün səviyyələrini aktivləşdirmək, ən əsası isə yarı məxfi görüşlərdə və pərdə arxasında deyil, ictimaiyyət qarşısında oynamaq mümkün və lazım idi.
Fransızlar və Paşinyan Ermənistan ərazisində Gürcüstan EUMM-nin hansısa variantını təklif etməzdən əvvəl onlara Ermənistana heç bir birtərəfli dəstək olmadan eyni KTMT müşahidəçilərini təklif etməyə nə mane oldu? Elə dünən, srağagün etmək olardı. Onlar deyəcəklər: “Ukrayna hər şeyi arxa plana keçirməyə məcbur etdi”.
Bu gün iddialar, ilk növbədə, özünüzə verilməlidir! Və çox gec olmadan dərs götürün. Oyun hələ sona qədər oynanmayıb və səriştəli yerdəyişmə işləyə bilər. Bəli, burada bir bədbəxtlik var, bunu kim edəcək? Soros-Şmoros-kolbasa haqqında rekord əlavə etmək daha yaxşıdır. Lakin problem ondadır ki, böyük dövlətlər “ağlayan vətənpərvərliyin” köməyi ilə yaradılmır”,- deyə Markedonov yazıb.
Xuraman Etibarlı,
KONKRET.az