Hər hansı bir böyük canlı orqanizm, xüsusən də insan, özünü müalicə və təmizləmə mexanizmlərini təmin edən mürəkkəb və mütəşəkkil bir sistemdir. İçimizdə qaraciyər, böyrəklər və immun sisteminin hüceyrələri bizi təmiz saxlayır. Orqanlar qanı süzür, toksinləri ayırır və onları daha neytral maddələrə çevirir. İmmunitet hüceyrələri parazitlərdən qoruyur, bakteriyalar və göbələklər üçün qanın və toxumaların tərkibinə nəzarət edir.
Ancaq patogen mikroorqanizmlərin daxil ola biləcəyi dərinin səthində belə, öz müdafiəsi var. Bir qayda olaraq, bunlar mütəmadi olaraq yenilənən selikli örtüklərdir. İnsanlarda və digər məməlilərdə ətraf mühitlə daim təmasda olan bir orqan isə eşitmə kanalıdır.
Hər kəs qulaqlarda mumun əmələ gəldiyini bilir. Bəs bu maddələr nə üçündür və nədən ibarətdir? Qulaq kanalındakı bu axıntı rənginə görə kükürd adlanır. Əslində kimyəvi element kimi kükürd və ya tərkibində kükürd birləşmələri yoxdur.
Qulaq kiri tərkibində zülallar, mineral duzlar və yağ turşuları var. Bəzi zülallar patogen mikroorqanizmlərə qarşı qoruyucu funksiyanı yerinə yetirən immunoqlobulinlərdir. İmmunoqlobulin və ya antikorlar immunitet sisteminin tərkib hissəsidir. İmmunoqlobulinin əsas funksiyası patogen mikroorqanizmlərin yapışdırılması və çökdürülməsidir. İmmunitet sisteminin hüceyrələri – B-limfositlər tərəfindən sintez olunur. Sadəcə deyə bilərik ki, bu, zərərli mikrofloranın zəhəridir.
Qulaq kanalında ayda təxminən 15-20 mq qulaq kiri istehsal edən təxminən 2000 vəz var. Qulaq kirinin pH səviyyəsi 4.0-6.0 (turşu mühit) təşkil edir ki, bu da bakteriya və göbələklərin inkişafına mane olur.
Kükürd həmçinin ölən dəri hüceyrələrini bağlayır və dəri epitelini aşındırır. Bu üzvi maddə üzərində göbələklərin və bakteriyaların inkişafının qarşısını almaq üçün kükürd onları qoruyur. Kükürd yemək zamanı çeynəmə və mandibulyar birləşmənin və eşitmə kanalının ön divarının hərəkəti zamanı təbii şəkildə çıxarılır.
İltihabi proseslər zamanı kükürdlər daha çox sərbəst buraxıla bilər və eşitmə kanalını tıxayır. Sonra mumu yumaq lazımdır, əks halda eşitmə həssaslığı azalır.
Kükürd tərkibinə və pH=4 olduğuna görə əksər mikroorqanizmlər üçün zəhərlidir. Belə çıxır ki, təbiət bu mexanizmi təmin edib. Yaxud elmi desək, təkamül qulağın daxilində patogen mikrofloranın inkişafına mane olan bir sistem yaratmışdır. Bəzi insanlar təkamülə inanmırlar, lakin canlı orqanizmlərin dizaynına ağlabatan yanaşmaya inanırlar. Dini cərəyanlarda buna yaradılış deyilir, elmdə isə biomühəndislik.
Qulaq vəziləri artıq dərinin heç bir yerində yoxdur. Bu, bədənin daim mikroorqanizmlər üçün zəhərli bir maddə ifraz etdiyi dəri üzərində yeganə yerdir.
Öd kisəsi vasitəsilə nazik bağırsağa atılan və orada da dezinfeksiya edən qaraciyər zəhəri (öd) var. Həzm sisteminizi qorumaq üçün heyrətamiz olan öd həzm məhsullarının yolunun sonunda boşaldıla bilər.
İnsan sistemi çox mürəkkəb quruluşa malikdir. Bu gün hələ də alimlər deyir ki, məsələn, nə üçün böyük orqanizmlərin nəfəs almağa ehtiyacı var? Axı, oksigen hüceyrələrin içərisində istehsal oluna bilər.
Bəzi elm adamlarına görə, nəfəs almaq yalnız oksigen daşımaq deyil. Hemoqlobində oksigen dəmirə bağlanır. Onu qoparmaq və ya vermək o qədər də asan deyil. Rəylərə görə, nəfəs alma da dəmirin valentliyini çevirmək üçün elektrik prosesidir. Buna görə tufan və yağışdan sonra havanın ionlaşması ən yüksək olduqda nəfəs almaq daha asan olur.
O ki qaldı qulaqlarda yığılan kükürdlərə, alimlər hesab edir ki, məməlilərin eşitmə cihazı zərif və mürəkkəb alətdir. Qulaq pərdəsinin mexaniki titrəyişlərini bu şəkildə neyronların elektrik impulslarına çevirmək heç bir mühəndisin ağlına gəlməzdi. Aydındır ki, belə incə sistem xarici patogenlərdən qorunmalıdır. Kükürd və 2000 kükürd vəzi bunun üçün nəzərdə tutulub.
Hazırladı: Günel Mikayılova,
KONKRET.az