16 sentyabr 2024-cü il tarixində Şuşada Türk Dünyasının Elmi-tədqiqat İnstitutları və Arxeologiya Mərkəzləri Birliyinin (ARİCA) toplantısı keçirilib. Türk Akademiyasının Azərbaycan Respublikası Milli Elmlər Akademiyasının Arxeologiya və Antropologiya İnstitutu ilə birgə təşkil etdiyi tədbir türk ölkələrinin aparıcı arxeoloq alimlərini bir araya gətirib.
KONKRET.az xəbər verir ki, iclasda Türk Akademiyasının prezidenti Şain Mustafayev, həmçinin Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Özbəkistan (o cümlədən Qaraqalpakstan), Monqolustan və Tatarıstan (RF) elmi institutlarının və arxeologiya mərkəzlərinin rəhbərləri iştirak ediblər.
Tədbirin əsas mövzusu müxtəlif ölkələrin alimlərinin topladığı elmi resursları və bilikləri birləşdirəcək birgə arxeoloji ekspedisiyaların və tədqiqatların aparılması perspektivlərinin müzakirəsi olub.
Akademik Ş.Mustafayev çıxışında Türk Akademiyasının türk xalqlarının tarixi və mədəniyyətinin müxtəlif aspektləri ilə bağlı geniş araşdırmalarla fəal məşğul olduğunu vurğulayıb. Bu fəaliyyət çərçivəsində Akademiya türk xalqlarının dini inanclarını, tarixi hadisələrini və mədəni kimliyini əks etdirən mühüm memarlıq və arxeoloji abidələrin aşkara çıxarılmasına yönəlmiş “Türk dünyasının müqəddəs coğrafiyası” layihəsini həyata keçirir.
Akademiya tərəfindən aparılan son arxeoloji qazıntılar arasında Monqolustanın Arxanqay bölgəsində Göytürklər dövrünə aid xatirə kompleksinin qazıntılarının aparıldığı tədqiqatlar, həmçinin Sırdərya hövzəsində, o cümlədən Qazaxıstanın Kızılorda bölgəsində oğuz artefaktlarının tədqiqi daxildir.
Ş.Mustafayev arxeologiya sahəsində beynəlxalq əməkdaşlığın əlaqələndirilməsinin vacibliyini də qeyd edərək, Türk Akademiyasının Türk Dünyasının Elmi-tədqiqat İnstitutları və Arxeologiya Mərkəzləri Birliyinin Katibliyi kimi qürurla xidmət etdiyini bildirib.
“Akademiya Assosiasiyanın üzv ölkələrin birgə layihələrinin həyata keçirilməsi üçün səmərəli platformaya çevrilməsi istiqamətində fəal işləyir”, – deyə Ş.Mustafayev vurğulayıb. O, həmçinin elmi əməkdaşlıq üçün mühüm platformaya çevrilə biləcək radiokarbonların müəyyənləşdirilməsi üzrə birgə laboratoriyanın yaradılmasını təklif edib.
Bu tədbir zamanı iki mühüm yubiley qeyd olunub: görkəmli qazax arxeoloqu və tarixçisi Alkey Marqulanın (1904–1985) anadan olmasının 120 illiyi və məşhur qazax arxeoloqu Kemel Akişevin (1924–2003) anadan olmasının 100 illiyi.
Tədbirin sonunda iştirakçılar türk dünyasında arxeoloji tədqiqatların inkişafı istiqamətində əməkdaşlığın əsas istiqamətlərini və gələcək addımları müəyyən edən yekun bəyannamə imzalayıblar.
Xatırladaq ki, Türk Dünyasının Elmi-tədqiqat İnstitutları və Arxeologiya Mərkəzləri Birliyi (ARİCA) 2023-cü ilin noyabrında Səmərqənddə təsis edilib.
“Şuşa tarixi boyu çətin sınaqlardan çıxmış bir şəhər kimi bizi keçmişimizi qoruyub saxlamağa, türk dünyasının mədəni irsinin mühüm rol oynayacağı gələcəyi formalaşdırmağa ruhlandırır”, – deyə Akademiyanın prezidenti vurğulayıb.
Tədbirin əsas hissəsi ilə yanaşı, alimlər Qarabağ bölgəsinin arxeoloji abidələrini ziyarət edərək mədəni proqramda iştirak ediblər.
Günel Mikayılova,
KONKRET.az