Tubu xalqı Sahara səhrasının sərt şəraitində yaşayır. Onların demək olar ki, suyu yoxdur, üzləri isti səhra havasından yanır, yeməkləri cüzi və çeşidsizdir. Eyni zamanda, qəbilə əhalisi özlərinə heç bir zərər vurmadan bütün günü günəş altında qala bilir, onların sağlamlığı və ömür uzunluğu dünyanın ən yüksək inkişaf etmiş ölkələrinin vətəndaşlarının qibtəsinə səbəb ola bilər.

Hər kəs bilir ki, Sahara planetdə yaşamaq üçün ən rahat yer deyil. Ancaq Tubunun məskunlaşdığı hissə xüsusilə sərt şərtlərlə xarakterizə olunur. Bu xalq üç ölkədə yaşayır: Çad, Liviya və Niger. Sayı 300-350 min nəfər olan bu xalqın nümayəndələrinin əksəriyyəti Çadın şimal-qərbində yaşayır. Rayonun mərkəzində dəniz səviyyəsindən 1000-3000 m hündürlükdə olan səhra qayalı Tibesti yüksək dağları yerləşir. Bu yerdə yağış çox nadirdir və illik yağıntının orta miqdarı 50 mm-dən çox deyil. Yüksək dağlıq ərazilərin hüdudlarından kənarda yağıntılar bir qədər çox düşür və burada çaylar hətta bir neçə həftə axır, lakin bu, tez quru boşluqlara çevrilir. Belə quraq şəraitdə və zəif qumlu torpaqda yalnız xurma ağacları yaxşı böyüyür, meyvələri Tubu xalqının qida rasionunda mühüm yer tutur.

Tubuxalqı iki etnik qrupa bölünür: Liviyanın cənubunda yaşayan Tedalar və əsasən Çad və Nigerin şimalında yaşayan Dazalar. Bu filiallar fərqli, lakin əlaqəli dillərdə danışır. Bu insanların həyat tərzi yüz illər əvvəl əcdadlarının apardığı həyat tərzindən çox da fərqlənmir. Təbii şəraitin imkan verdiyi yerlərdə Tubular müvəqqəti su axarlarının yataqları boyunca darı, arpa və buğda kimi taxıl bitkiləri becərirlər. Su mənbələri olan vahələrdə tuba əncir və xurma əkilir.

Tubu tayfasının ictimai quruluşu da müəyyən xüsusiyyətlərə malikdir. Məsələn, müəyyən məsələlərin həlli zamanı həlledici səsin kişilərdə qalmasına baxmayaraq, qadınlar da tayfanın ictimai həyatında fəal iştirak edirlər. Onlar da aqressivdirlər. Üstəlik, onların çoxu özləri ilə “soyuq” silahlar aparırlar. Bu ya adi bir çubuq, ya da itilənmiş antilop buynuzu, bəzən də qılınc kimi xüsusi qadın bıçağı ola bilər. Qadınların isə bunun üçün hər cür səbəbi var. Fakt budur ki, kişilər müdafiəsiz qadını oğurlamağı az qala şərəf hesab edirlər. Düzdür, o, bunu yalnız qadının ailəsi ilə tanış olmadığı halda edə bilər.

Amma tubuluların əksəriyyəti köçəri maldarlıq və karvan ticarəti ilə məşğuldur ki, bu da əkinçilikdən daha şərəfli bir məşğuliyyətdir. Seyrək bitki örtüyü və kifayət qədər otlaqların olmaması şəraitində Tubu, südü onların cüzi pəhrizini tamamlayan dəvə və keçi yetişdirməyi bacarır. Ümumilikdə dəvələr Tubu həyatının ən mühüm hissəsidir. Bu heyvanlar min illər əvvəl olduğu kimi duz və digər yüklərin daşınması üçün istifadə olunur, çünki Saharanın bu hissəsində yol yoxdur. Bundan əlavə, dəvələr müxtəlif məişət əşyaları, yun və ət hazırlamaq üçün dəri təmin edir, buna görə də onlarsız Sahara əhalisi belə çətin şəraitdə yaşaya bilməz.

Tubalar müsəlman olsalar da, bəziləri ənənəvi inanclara tabedirlər və bir çox adətləri bəzi İslam ölkələrindəki kimi sərt deyil. Bu, xüsusilə ailədə kişilərdən heç də az rol oynamayan qadınlar üçün doğrudur. Tubu qadınların başlarını çadra ilə örtmələri tələb olunmur və mühüm ailə məsələlərini həll edərkən onların səsi çox vaxt həlledici olur.

Maraqlıdır ki, Tubu kişiləri amansız qızmar günəş altında dəvə karvanları ilə birlikdə gündə 80-90 km məsafə qət edə bilirlər. Xurma yeyən və bütün bu “yemək bolluğunu” güclü bitki çayı ilə yuyan Tubu səhrada çox günlük gəzintilər edə bilir və özünü əla hiss edir. Kampaniyalarından birində köçəriləri müşayiət edən belçikalı alimlər bu dözümlü insanların sağlamlığını izləyiblər. Elmi ekspedisiya demək olar ki, uğursuzluğa düçar oldu, ona görə ki, komfortlu səyahət üçün lazım olan hər şeylə təchiz olunmuş komfortlu ciplərdə səyahət edən avropalılar birinci günün axşam saatlarında özlərini çox pis hiss etdilər. Amma 80 kilometrlik yolu qət edən Tubu günün əvvəlindəki kimi görünürdü və onların qan təzyiqi, nəbzi və ürək-damar sisteminin digər göstəriciləri tamamilə yaxşı idi. Bundan əlavə, araşdırmalara görə, Tuba qocalığa qədər əla sağlamlıq saxlayır və bu insanlar arasında uşaq ölüm nisbəti Afrikada ən aşağı səviyyədədir.

Etnoqraflar və həkimlər üçün bu az öyrənilmiş Afrika qəbiləsinin nümayəndələrinin bədəninin bəzi xüsusiyyətləri bu günə qədər sirr olaraq qalır. Beləliklə, onlar dünyada xərçəngdən əziyyət çəkmə ehtimalı ən az olan insanlardır, həm də inanılmaz dözümlülükləri var. Onlar haqqında deyirlər: “Tubaya gündə bircə xurma lazımdır. Səhər yeməyində qabığını, naharda ətini, axşam yeməyində isə çuxurunu yeyir”. Və bu ifadədə kifayət qədər həqiqət var.

Ailədə aydın əmək bölgüsü var. Tubu qəbiləsindən olan qadın evin sahibi və baxıcısı hesab edildiyi üçün yalnız onun çadır qurmaq hüququ var. Üstəlik, heç kimin onun icazəsi olmadan evə girməyə haqqı yoxdur. Onun vəzifələrinə taxıl və xurma yığmaq, yemək bişirmək və keçi sağmaq da daxildir.

Amma dəvələrin sağılması ilə adətən kişi məşğul olur. Kişilərin vəzifələrinə mal-qaraya qulluq etmək, onları bir otlaqdan digərinə sürmək və ticarət etmək daxildir. Qəbilə kişiləri isə özlərinə, arvadlarına və uşaqlarına paltar tikməyə borcludurlar.

Hazırladı: Rəsmiyyə Şərifova,

KONKRET.az

Mənbə:https://speakfreely.ru/