Mütəxəssislərin fikrincə, keçənilki Qarabağ müharibəsi pilotsuz hücum təyyarələrinin və silah-sursatların kütləvi şəkildə istifadə edildiyi ilk müharibə idi. Bunlar Azərbaycan qoşunlarına böyük dərəcədə uğur gətirdi. Təəssüf ki, bu gün Rusiya ordusunda hələ lazımi sayda hücum dronu yoxdur. Ancaq başqalarının pilotsuz təyyarələrini məhv edən vasitələr var. Mərkəzi Hərbi Dairənin komandiri, general-polkovnik Aleksandr Lapin bu barədə fikirlərini bizimlə bölüşüb.

Pilotsuz təyyarələrin köməyi ilə Azərbaycan qoşunları düşmənin çox sayda zirehli texnikasını məhv etməyi bacardı. İnternetdə zərbələrin çoxsaylı videodəlilləri var. Təsdiq edilən nokaut və qazanılan nailiyyətlər 10 dekabr tarixində Bakı küçələrində nümayiş etdirildi.

Mərkəzi Hərbi Dairə Volqa bölgəsini, Uralı və Sibiri əhatə etsə də, buna arxa bölgə deyə bilməzsiniz. Onun tabeliyində Tacikistan, Qırğızıstan və Qazaxıstanda yerləşən bir neçə hərbi baza və obyekt var. Əfqanıstanla sərhəddə vəziyyət gərgindir. Beləliklə, tozu quru saxlamalısan və başqasının təcrübəsini öyrənməlisən. Qarabağ müharibəsindən sonra qoşunlar təhlükə ilə insansız mübarizə taktikasını fəal şəkildə mənimsəyir. 25 yanvarda komandir Çelyabinsk bölgəsindəki poliqonda bu mövzuya həsr olunmuş təlimlərdən birini yoxlayıb.

Elə isə qoşunlarımız praktiki olaraq belə vasitələrə sahib olmayan Ermənistan ordusundan fərqli olaraq düşmənin pilotsuz nəqliyyat vasitələrinə qarşı nəylə çıxış edə bilər?

• Məlum olub ki, əsas vəzifəsi düşmənin pilotsuz təyyarələrini məhv etmək olan qoşunlarda fəal şəkildə birləşmiş taktiki qruplar yaradılır. Bunlar pilotsuz təyyarələrə qarşı çox müxtəlif tədbirləri əhatə edən hibrid vahidlərdir: hava hücumundan müdafiə (hava müdafiəsi), elektron müharibə (EW) stansiyaları, radio kəşfiyyatı mütəxəssisləri və aerozol əleyhinə tədbirlər. Hamısı birləşmiş taktiki qrup komandirinin rəhbərliyi altında birlikdə hərəkət edirlər.

Hərbi qüvvələr pilotsuz təyyarələrə qarşı mübarizə üçün mümkün senariləri açıqlayıb. Təlim zamanı onları hazırladılar. Beləliklə, radio-kəşfiyyat komplekslərinin hesablamaları insansız hava vasitələrinin idarəetmə radio tezliklərini müəyyənləşdirir. Bunu nəqliyyat vasitələri havaya qalxmadan da edirlər. Tezlik məlumatları komanda məntəqəsinə ötürülür. Bunun üçün P-19 “Dunay”, “Niobiy” radar stansiyalarından istifadə olunur.

Sonra elektron müharibə həm də yeni mütəxəssisləri meydana çıxarır. Onların vəzifəsi rabitə və naviqasiya kanallarını boğmaqdır. Nəticədə, pilotsuz təyyarələr sadəcə havaya qalxmaya bilir. Təlimdə “Pole-21”, “Jitel”, “Svet-KU” radiostansiyasından istifadə edilib.

Xatırladaq ki, dronların məhv edilməsi “Qərb-2021” hərbi təlimlərinin əsas mövzusu olacaq.

Artıq havaya qalxan və mövqelərimizin yaxınlığında uçan düşmən vasitələri asanlıqla hava hücumundan müdafiə sistemlərinin hədəfinə çevrilirlər. Tor-M1 zenit raket komplekslərinin hesablamaları kiçik ölçülü pilotsuz təyyarələri aşkar etməyə və məhv etməyə imkan verir.

Təlim əsnasında “Taxion”, “Zastava” və “Orlan-10” pilotsuz təyyarələrimiz hava hədəfi olaraq istifadə edilib. Alçaq və son dərəcə aşağı yüksəkliklərdə hücumu simulyasiya edirlər.

Qoşunları və obyektləri pilotsuz təyyarələrin hücumundan qorumağın digər bir vasitəsi maskalanan aerozolların istifadəsidir. Təlim zamanı aerozola qarşı reaksiya hesablamalarında TDA-3 termal tüstü avadanlığı istifadə edilib.

General-polkovnik Aleksandr Lapinin dediyi kimi, eksperimental təlimin məqsədi “pilotsuz uçan aparatlarla mübarizədə ən yüksək səmərəliliyi əldə etmək üçün qruplaşma qüvvələri və vasitələrinin optimal tərkibini” müəyyənləşdirməkdir.

Beləliklə, hərbçilərimiz Qarabağ müharibəsində iştirak etməsələr də, ondan dərs aldılar. Amma bütün hallarda ən yaxşı müdafiə hücumdur.

“Moskovskiy komsomolets”, 25 yanvar 2021.

Tərcümə etdi: Surxay Atakişiyev,

KONKRET.az