Son günlərdə bir çox informasiya qaynağında rus sülhməramlılarını tənqid edən bir sıra materiallar ortaya çıxdı. Ən gülüncü isə Rusiya Müdafiə Nazirliyinin Suriya vətəndaşlarını Xmeymim aviabazasından Azərbaycana qarşı hərbi əməliyyatlarda iştirak etmək üçün İrəvana köçürdüyünə dair xəbərlər oldu. Məlumatın mənbəyi Amerika Dövlət Departamentinin dəstəyi ilə yaradılan “Ağ Dəbilqə”yə bağlı “Suriyalılar Həqiqət və Ədalət Üçün” qeyri-hökumət təşkilatı idi.

Görünən odur ki, bu məlumat sözügedən QHT-nin Qərb sponsorları tərəfindən Rusiyanın Qarabağdakı silahlı münaqişəyə son qoyulmasında vasitəçilik rolunu nüfuzdan salmağa və qarşıdurmanın iştirakçısı kimi ölkəmizi ifşa etməyə çalışır.  “Uçuş Radarı” xəbər portalı isə yazır ki, Beyrut və Şamdan İrəvana müntəzəm mülki uçuşlar həyata keçirilir. Eyni zamanda, hərbi təyyarələrin Xmeymimdən İrəvana uçuşları barədə xəbər də bu axtarış sisteminin məlumatları sırasındadır.

“CNN” və “British Guardian” ilə əməkdaşlıq edən kanadalı jurnalist Neil Hauer isə Rusiyanın tezliklə Dağlıq Qarabağ ermənilərinə pasport paylayacağı barədə məlumat yayıb. Bu  da həqiqətə uyğun deyil. Rusiya pasportu vermək vətəndaşlıq vermək deməkdir. Xüsusilə tanınmamış respublika sakinləri üçün belə bir prosedurun sürətli və sadə ola bilməyəcəyini təxmin etmək çətin deyil. Bu cür saxtakarları yalnız eyni məqsədlə təkrarlamaq mümkündür – Rusiyanı Ermənistanı dəstəkləyərək münaqişədə maraqlı bir iştirakçı kimi təqdim etmək.

Qarabağdakı münaqişənin həllində Rusiyanın obyektiv hakimi kimi nüfuzdan salmaqda hansı ölkələrin birbaşa maraqlı ola biləcəyi aydındır. Bu, hərbi personalını sülhməramlı əməliyyatın tam hüquqlu iştirakçılarına çevirməyə çalışan ölkələrdir. Amma bu ölkələr unudurlar ki, Rusiya həm Azərbaycan, həm də Ermənistanla dost ölkədir. Baxmayaraq ki, Moskvanın Ermənistanla KTMT çərçivəsində əlaqələri var. Bununla belə, Qarabağ bölgəsindəki münaqişə ölkəmizin KTMT qarşısında götürdüyü öhdəliklər sahəsinə aid olmadığından, Rusiya Ermənistan tərəfinə əvvəllər bağlanmış müqavilələrə uyğun olaraq silah və texnika tədarükündən əlavə heç bir hərbi yardım göstərmədi.

Rusiya Federasiyası hər zaman beynəlxalq hüququn mövqelərinə qətiyyətlə əməl etdi. Qarabağla bağlı Minsk Qrupunun yaradılmasının təşəbbüskarlarından biri oldu. Bu formatın üç qarant ölkəsindən qan tökülməsini dayandırmağı bacaran tək dövlət Rusiya olduğu ortaya çıxdı. Hazırda Rusiya rəhbərliyinin əsas narahatlığı həm Azərbaycan, həm də erməni əhalisinin maraqları nəzərə alınaraq atəşkəsin və münaqişənin həllinin təmin edilməsidir. Təbii ki, hərbi məğlubiyyətdən sonra erməni tərəfi üçün Rusiya  təhlükəsizliyi təmin edə biləcək yeganə qüvvədir. Bu səbəbdən, söhbət rus sülhməramlılarının erməniləri dəstəkləməsindən deyil, Qarabağdakı ermənilərin sıx yaşadığı ərazilərin statusunun  müəyyənləşdirilməsinə qədər  yerli əhalinin dinc bir həyatını bərpa etmələrindən gedir.

Bir sıra müəlliflərin sülhməramlı kontingentin səlahiyyətlərindən sui-istifadə etmələri və məsuliyyət zonalarını sülhməramlılar tərəfindən qanunsuz olaraq genişləndirməsi mövzusunda mübahisələri də qərəzlidir. Bu cür nəşrlər Rusiya rəhbərliyinə təzyiq göstərmək üçün əsassız cəhdlər kimi qiymətləndirilə bilər. 11-12 dekabr tarixlərində Azərbaycan hərbçiləri ilə erməni silahlı birləşmələri arasında toqquşmaların baş verdiyi Hadrut bölgəsinin Çaylaqqala və Köhnə Tağlar yaşayış məntəqələrindəki hadisə də sülhməramlılar üçün də arzuolunan hal deyildi. 10 noyabr 2020-ci il tarixinə qədər ermənilərin bu ərazidə tutduğu mövqelər Azərbaycan qoşunlarının arxa hissəsində idi. Və razılaşmaya görə erməni silahlı qüvvələri buranı tərk etməli idilər. Münaqişə ermənilərin həmin əraziləri tərk etməkdən imtina etməsi səbəbindən baş verdi. Rus sülhməramlıları tərəfləri sakitləşdirməyə və erməni dəstəsinin ərazidən çıxarılmasına nail oldu. Bunu həm Ermənistan, həm də Azərbaycan hərbi idarələri açıqlamalarında təsdiqlədi.

Gördüyümüz kimi, münaqişə sonrası həll prosesi çox çətindir. Belə çətin bir məqamda Rusiya sülhməramlı kontingentinin hərəkətlərini üçüncü tərəfin mənafeyi naminə şərh etmək cəhdləri müsbət nəticələrə gətirib çıxarmayacaq.

“ВПК.ru”nəşri, 29 dekabr 2020.

Tərcümə etdi: Surxay Atakişiyev,

KONKRET.az