Merkel bu gün İstanbulda Ərdoğanla nədən danışacaq?backend

Merkel bu gün İstanbulda Ərdoğanla nədən danışacaq?

Bu gün İstanbulda Almaniya kansleri Angela Merkel və Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın görüşü keçiriləcək.

KONKRET.AZ Rusiya mediasına istinadən xəbər verir ki, liderlər Liviya və Suriyadakı vəziyyəti, həmçinin iqtisadi əməkdaşlığı müzakirə etmək niyyətindədirlər.

Bununla yanaşı, Türkiyə tərəfi daha bir məsələni — Avropa İttifaqının qaçqınlarla razılaşmaya dair öhdəliklərini yerinə yetirməməsini gündəmə gətirməyi planlaşdırır. Ölkə rəhbərliyi artıq xəbərdarlıq edib ki, bufer rolunda çıxış etməyi dayandıra bilər.

“Bildiyiniz kimi, bu yaxınlarda Berlində Liviya ilə bağlı konfrans keçirilib. Hələ gündəlikdə olan və müzakirə olunmalı mövzular çoxdur. Onlara, əlbəttə ki, Suriyaya aiddir, lakin ikitərəfli mövzular iqtisadi aspekt olacaq”, — deyə yanvarın 22-də Almaniya hökumətinin nümayəndəsi Şteffen Zabert bildirib.

Liviyada vəziyyətin tənzimlənməsi üzrə Berlin konfransı yanvarın 19-da keçirilib.

Liviyada iki liderin tərəfdarları arasında silahlı toqquşmalar baş verir. Ölkə parçalanır: ona bir tərəfdən Baş Nazir Fayez Saracın rəhbərlik etdiyi Milli Razılıq Hökuməti (MKŞ), digər tərəfdən Abdall Əbdürrəhaman at-Taninin rəhbərlik etdiyi “Şərq Hökuməti” rəhbərlik edir. Şərqi hökumət Liviya Milli Ordusunun komandanı Xəlifə Haftarı dəstəkləyir.

Hələ yaz aylarında Haftar paytaxt Tripoliyə hücum etməyə başladı. Münaqişənin yeni mərhələsinə noyabrın sonlarında hərbi sahədə əməkdaşlıq və dəniz zonaları üzrə Fayez Saracın rəhbərlik etdiyi Milli Razılıq (MKŞ) Hökuməti ilə qarşılıqlı anlaşma memorandumu daxil olan Türkiyənin müdaxiləsi də səbəb olub. Yanvar ayında Türkiyə parlamenti dəstək üçün Liviyaya hərbi qüvvələrin tətbiq edilməsini təsdiqlədi. Rusiya, Türkiyə, İtaliya və Almaniya beynəlxalq danışıqlar mexanizmlərini işə saldılar.

Berlin konfransında Almaniya kansleri Angela Merkel, Rusiya prezidenti Vladimir Putin, Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan, Fransa prezidenti Emmanuel Makron, İtaliyanın Baş naziri Cüzeppe Konte, Böyük Britaniyanın Baş naziri Boris Conson və ABŞ-ın dövlət katibi Mayk Pompeo iştirak ediblər.

Digər dəvət olunan ölkələr arasında Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Misir, Əlcəzair, Çin və Konqo Respublikası var idi. Görüşdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının, Avropa İttifaqının, Afrika İttifaqının və Ərəb Dövlətləri Liqasının liderləri də iştirak ediblər.

Yəqin ki, razılaşmanın əsas bəndi Liviyaya silah tədarükünə embarqonun təsdiqi, həmçinin, münaqişə tərəflərindən hər hansı birinə hərbi yardım göstərməkdən imtina olub.

“Biz bütün nümayəndələrdən vəd almışıq ki, bu konfrans iştirakçıları Liviyada düşmənçilik edən tərəflərə dəstək verməyəcəklər və atəşkəs razılaşmasına əməl olunana qədər bütün hərəkətləri dayandıracaqlar”, — deyə Merkel yekun mətbuat konfransında bildirib.

Bu vəziyyət bir çox cəhətdən Saraca hərbi yardıma başlayan Türkiyəyə aiddir. Lakin Ərdoğan konfransdan qayıdarkən jurnalistlərə bildirib ki, bu gün Liviyada yalnız Türkiyənin hərbi məsləhətçiləri iştirak edir. Onun sözlərinə görə, MKŞ-nin hərbi yardım haqqında sorğusuna və Türkiyə parlamenti tərəfindən təsdiqlənməsinə baxmayaraq, ölkə qoşunları hələ Liviyaya göndərilməyib.

Vəziyyəti daha da ağırlaşdıran odur ki, münaqişədə başqa ölkələr də var. Tripolidə milli həmrəylik Hökumətinə Türkiyə, Qətər və BMT tərəfindən dəstək verilir. Rəsmi olaraq, Haftarın tərəfini Misir tutur, çoxları feldmarşalın Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, İtaliya, Fransa və Rusiyaya dəstək verdiyinə əmindirlər.

Almaniya isə daha çox neytral mövqe tutur və müvafiq olaraq, münaqişənin həllinə səy göstərən üçüncü tərəfin öhdəliyini öz üzərinə götürməyin zəruriliyini görür. Türkiyə ilə bu istiqamətdə danışıqlar Berlin üçün vacibdir. Ankara münaqişəyə birbaşa müdaxilənin bir addımlığında, Ərdoğan isə konfransdan sonra Haftarla danışıqlar masası arxasına keçmək niyyətində olmadığını bəyan edib.

“Mən dərhal Putinə dedim ki, biz vasitəçi rolunu qəbul etmirik. Putin Haftarı öz üzərinə götürəcəyini dedi və mənə məsələni həll etmək üçün Saracla işləməyi təklif etdi. Bizim onunla belə yanaşmamız var. Ümumiyyətlə, mən siyasi görüşlərimə görə terrorçu ilə bir masa arxasında oturmayacağam və ona oturmağa imkan verməyəcəyəm”, – deyə Ərdoğan Berlində Liviyaya dair konfransdan qayıdarkən Türk jurnalistlərinə bildirib.

Suriya məsələsi də beynəlxalq gündəmdən düşmür. Burada da Almaniya və Türkiyə müzakirə etmək üçün bir şey var. Yaxın Şərqdəki münaqişələr Avropanı Ankaranın iştirakı olmadan böyük miqrasiya dalğası ilə həll edə bilmədiyi problemlə üzləşdi.

Türkiyə qaçqınları qəbul edərək, Avropa İttifaqı üçün maneə kimi xidmət edir. Brüssel bunun əvəzində maliyyə yardımı, ən başlıcası isə, Ankaranın Aİ-yə üzvlüyü ilə bağlı danışıqları fəallaşdıracağını vəd edib.

Maliyyə sahəsində, xüsusilə də siyasi sahədə problemlər yaranıb ki, bu da Türkiyə hökumətində getdikcə daha çox qıcıq yaradır.

Bununla yanaşı, Ankara müqavilənin bir hissəsini mütəmadi olaraq yerinə yetirir: 2015 — ci ildə Türkiyə sahillərindən Avropaya 860 min qeyri-leqal gəlir, 2019-cu ilin birinci yarısında isə cəmi 11 min nəfər miqrant böhranının pikinin Avropada 2015-ci ilə təsadüf etdiyini, 2016-cı ildə isə miqrant axınının kəskin şəkildə azaldığını və azalmaqda davam etdiyini qeyd etmək lazımdır. Bu trendin səbəblərindən biri də Aİ ilə Türkiyə arasında Sazişin bağlanması oldu.

Türkiyənin Suriyada “sülh mənbəyi” əməliyyatına başlaması ilə əlaqədar Brüssel ilə Ankara arasında da münasibətlər pisləşib. Bundan başqa, Aİ Kiprin müstəsna iqtisadi zonasında geoloji kəşfiyyata görə Ankaraya qarşı sanksiyalar tətbiq edib.

Bütün bunlar Ankaranın Aİ-yə qəbulu ilə bağlı faktiki olaraq dondurulmuş proseslə birlikdə Ankara-Avropa münasibətlərində xüsusi gərginlik yaradıb. Almaniya Aİ-nin lideri kimi birliyin nümayəndəsi rolunda çıxış edir. Ərdoğan narazılığını Brüssel üçün rolunu xatırlatmaqla ifadə etmək qərarına gəldi.

Dekabrın sonlarında Türkiyə Prezidenti Avropaya Suriyanın şimalındakı təyyarə hücumları fonunda Avropada yeni qaçqın dalğasının baş verəcəyi təhlükəsi barədə xəbərdarlıq edib. Onun sözlərinə görə, yalnız Suriyanın İdlib vilayətində 80 mindən çox insan öz evlərini tərk edərək Türkiyə sərhədinə üz tutub.

Onun sözlərinə görə, Türkiyə onların axınının öhdəsindən təkbaşına gələ bilmir, “Bütün Avropa ölkələri, xüsusilə də Yunanıstan mənfi nəticələri hiss edəcək”. Onun bəyanatından bir neçə gün sonra alman KİV-i iki liderin hazırkı görüşü barədə məlumat verib.

Angela Merkelin səfərindən bir gün əvvəl Türkiyənin xarici işlər naziri Mövlud Çavuşoğlu Avropa İttifaqını qaçqınlarla bağlı sazişi pozmaqda ittiham edib.

“Biz sazişi yerinə yetiririk və göndərilən qaçqınları geri qəbul edirik. Bəs Aİ? Aİ bizə 2016-cı ilin sonunda 3 milyard avro və 2018-ci ilin sonunda 3 milyard avro ödəməyi vəd etdi. 2020-ci ildir, biz isə hələ ilk 3 milyardı tam almamışıq”, — deyə siyasətçi Almaniyanın Bild nəşrinə müsahibəsində bildirib.

O, digər pozulmuş razılaşmaları da xatırladıb. Türkiyə Gömrük İttifaqına qəbul edilməyib, Türkiyənin Aİ-yə üzvlüyü ilə bağlı danışıqlar isə tamamilə dayandırılıb. Ankara şikayətlərlə kifayətlənmək niyyətində deyil. XİN başçısının sözlərinə görə, Türkiyə Avropa İttifaqına can atan qaçqınlar üçün öz sərhədlərini açmaq hüququna malikdir.

KONKRET.AZ

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

*

*

*