Berlinə səfəri zamanı “Exo Moskva” radiosunun keçmiş baş redaktoru Aleksey Venediktov Almaniyanın “DW” nəşrinin Rus bölməsinə müsahibə verib. O “xarici agent” statusu ilə necə yaşadığı, Rusiyanın Ukrayna müharibəsindəki strategiyasının nədən ibarət olduğu və Vladimir Putinin varisinin kimliyi haqda maraqlı fikirlər səsləndirib.
KONKRET.az xəbər verir ki, Venediktov “xarici agent” damğasına görə, hakimiyyətdəki təmaslarının (hərbilər və nazirlər) əhəmiyyətli hissəsinin onunla əlaqə saxlamağı dayandırdığını deyib: “22 illik evlilikdən sonra müxtəlif təşkilatlardakı paylarımı həyat yoldaşımın adına keçirmək üçün onunla nikah müqaviləsi bağlamağa məcbur oldum. Sahibi olduğum “Həvəskar” tarixi jurnalını da həyat yoldaşıma hədiyyə etdim. Ancaq bütün reklamçılar üç gün ərzində bizi tərk etdilər. “Xarici agenti və onun jurnalını maliyyələşdirməyəcəyik” dedilər”.
– Bəs indi “xarici agent” kimi Moskvada yaşamaq necədir?
“Hər şeydən əvvəl bu, təhqirdir. İkincisi, böhtandır və gülməli hekayədir. Ədliyyə Nazirliyindən əsaslandırma almışıq və orada məni xarici agent elan ediblər. Çünki mən “Exo Moskva”dan maaş almışam. “Exo” isə xaricdən reklam alır və oradan maliyyələşmiş hesab olunur. Amma “Exo” “Qazprom-Media”dan da maliyyə alıb. Niyə “Qazprom-Media”dakıların hamısını xarici agent elan etmirlər? Hesab edirəm ki, mənə qarşı atılan addımların hamısı siyasi qərarlardır. Mən təqaüdçüyəm və 350 avro pensiya alıram. Lakin YouTube kanalı açmışam və artıq 580.000 abunəçimiz var. Nazirlər mənə müsahibə verirlər. Almaniyanın, Latviyanın xarici işlər naziriləri ilə müsahibə planlaşdırıram, həmçinin Fransa ilə danışıqlar aparıram. Beləliklə, müsahibəçi kimi peşəkar həyatım davam edir. Ona görə də gələcəyim üçün narahat deyiləm”.
Aleksey Venediktov əlavə edib ki, indiki güc strukturları 2000-ci ildən bəri mediaya hakimiyyəti saxlamaq üçün alət kimi baxır. Ona görə də, ölkəni tərk edən jurnalistlər geri qayıtmaq istəmirlər. Çünki onlar cəmiyyətin institutu yox, hakimiyyətin alətinə çevrilirlər:
Putin öz mövqeyində ehtiyatlı davranır. O, uzun sürən müharibəyə, kimin daha çox resursu olub-olmadığına mərc edir. Yəni bu bir növ Qərb koalisiyasının parçalanacağına edilən mərcdir. Putin ya sürətli qələbəyə, ya da Ukrayna ordusunu darmadağın etmək qabiliyyətinə mərc edib. Rusiya ordusu döyüşlərə səkkiz milyona qədər, Ukrayna ordusu isə üç milyon insanı səfərbər edə bilər”.
– Putin birqütblü dünyanın bitdiyini deyir. Bu çoxqütblü dünyada Rusiyanı necə görürsünüz?
Rusiya 30-40 il əvvələ, yəni təxminən 1983-cü ilə geri qayıdıb. O zaman SSRİ necə idi? Əfqanıstan müharibəsi, Qərbin sanksiyaları, iqtisadi böhran, daxili repressiyalar, çoxlu müxaliflər. Hazırki mənzərə məhz budur. İndi baxın və özünüz nəticə çıxarın.
– Moskvada özlərini prezident Putinin davamçısı hesab edən siyasətçilər arasında mübarizə getdiyini qeyd etmisiniz. Bu haqda nə deyə bilərsiniz?
Nə qədər ki, Putin sağdır, o, hansı postda olsa da, (Dövlət Şurasının rəhbəri, baş nazir və ya patriarx) birinci yeri tutacaq. Amma formal dövlət başçısı postu boşaldıla və mübarizə alovlana bilər. Bir tərəfdən, Nikolay Patruşevin (Rusiya FSB-nin direktoru. – Red.) başçılıq etdiyi təhlükəsizlik qüvvələri, digər tərəfdən Putinin dostlarından (Kovalçuks, Rotenberqs, İqor Seçin) ibarət güc qrupu var. Mənim başa düşdüyüm qədər onlar Dövlət Dumasının spikeri Vyaçeslav Volodinə mərc ediblər. Buna görə də Volodin son dərəcə aktivləşib. Keçmiş vəliəhd Dmitri Medvedyev (Rusiya Federasiyası Təhlükəsizlik Şurası katibinin müavini. – Red.) də bunun şans olduğunu anlayır. Amma burada daha kobud, daha vətənpərvər, daha mürtəce və ifrat sağçı populist olmaq lazımdır.
– Bir tarixçi kimi deyin, bütün bunlar necə və nə vaxt bitəcək?
– Biz elə bilirdik ki, hər şey 1991-ci ilin avqustunda, sonra 1991-ci ilin dekabrında, sonra 1993-cü ilin oktyabrında, sonra Gürcüstan müharibəsində (2008-ci ilin avqustunda. – Red.) başa çatıb. Amma heç nə bitmir. Biz bitirik, amma hekayə bitmir.
Müşviq Tofiqoğlu,
KONKRET.az