Türkiyə inqilabı – Hadisələr biz düşündüyümüz kimi deyil – ŞOK TƏHLİLbackend

Türkiyə inqilabı - Hadisələr biz düşündüyümüz kimi deyil - ŞOK TƏHLİL

TÜRK İNQILABI

Türkiyədə daha bir inqilabın şahidi oluruq… Amma küçələrdə yox. Düşündüyünüz  kimi deyil. İnqilabı Ərdoğanın özü həyata keçirir.

Qısası, Ərdoğan Türkiyəni Qərb kapitalından asılılıqdan çıxarır ki, bu da Türkiyə iqtisadiyyatının artımını ləngidir.

Bu, necə baş verir – Qərb spekulyativ kapitalı ölkəyə daxil edir və hələlik onu saxlayır. Daha sonra yerli valyutadan kapital çıxarmağa başlayır və bununla da Mərkəzi Bankı (MB) faiz dərəcələrini artırmağa məcbur edir. Faiz dərəcələrinin artması ilə kreditləşmə daha əlçatan olur və buna uyğun olaraq, iqtisadi artım ləngiyir.

Qərb bu cür üsulları bir çox ölkələrə tətbiq edir. Heç düşünmüsünüzmü ki, niyə Avropada illik yarım faizlə kredit götürə bilərsiniz, amma bizdə faiz dərəcəsi 5-15 faizdir?

Bu cür müvəqqəti bağlanmış kapital xarici ölkənin iqtisadiyyatını manipulyasiya etmək üçün əla bir yoldur.

Bu ilin birinci rübündə Türkiyənin ÜDM-i 7,2%, ikinci rübdə isə 21,7% artıb. Təbii ki, Türkiyəni ləngitmək niyyətində olan qüvvələr var.

Ərdoğan nə etdi – birincisi, Qərbin ardınca getmədi və Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsini qaldırdı, ikincisi, kəsə yolla gedib onları qabaqladı və lirənin məzənnəsini özü aşağı saldı.

Güman edirəm ki, Qərb kapitalının əsas hissəsi hələ də lirədə ilişib qalıb, çünki indi qalan kapitalın çıxarılması lirəni daha da aşağı salacaq və nəticədə Qərb investisiyasının yarıdan çoxunu itirəcək (artıq itirib. ən azı üçdə biri).

Ərdoğanın Türkiyə iqtisadiyyatını Qərb möhtəkirlərindən asılılıqdan çıxarmaq üçün əsas vəzifəsi tamamlandı.

Lirənin çökməsi iqtisadi artımda nəhəng bir sıçrayış verəcək və düşünürəm ki, Türkiyə bu ili görünməmiş ÜDM artımı ilə başa vuracaq.

Lirə ilə aşağı faizlə krediti olan türk iş adamları, xüsusən də istehsalat işçiləri sevinir.

Biznes kreditləri əlverişli olaraq qalır və gələcək iqtisadi artım təmin edilir.

Türkiyə ixracatı daha da rəqabətli olur.

Hətta gələn il daha çox turist olacaq, çünki Türkiyəyə gəlmək daha sərfəli olub.

Təbii ki, indi əhalinin bir hissəsi əziyyət çəkəcək. Amma uzunmüddətli perspektivdə bütün Türkiyə əhalisi yalnız Ərdoğanın qətiyyətli addımlarından faydalanacaq – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankı, sən azadsan!

Böyük dövlət, Ərdoğan məhz Qərbin təsir edə bilməyəcəyi müstəqil maliyyə siyasəti olan dövlət qurur.

“Kütləvi etirazlara” gəlincə, əvvəlki yazılarımda (amerikalılar, avropalılar, ermənilər, rus millətçiləri, azərbaycanlı müxaliflər və kamalistlər) haqqında yazdıqlarım bilirlər ki, etirazlar heç bir nəticə verməyəcək. Onsuz da onların azlığını görürük və bundan başqa, gördüklərimiz Ərdoğanın özünün əməllərinin nəticəsidir. Təbii ki, o, öz planında “kütləvi” iğtişaşları da qabaqcadan görürdü.

Ona görə də biz Türkiyənin maliyyə siyasətində necə qalxdığının şahidi olacağıq.

Praterin şərhi

Xuraman Etibarlı

KONKRET.az

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir. Gərəkli sahələr * ilə işarələnmişdir

*

*

*